Του Πέτρου Κατσάκου Δουλεύουν έτσι λυγισμένες στα δυό ως και δώδεκα ώρες τη μέρα. Τα μάτια και τα δάχτυλα εκεί. Κοίτα, διάλεξε, κοίτα, διάλεξε. αυτό μονάχα έμαθαν να κάνουν. Αυτό μόνο κάνουν στη ζωή τους. Μισό ευρώ το μεροκάματο. Μισό ευρώ να βλέπουν και να διαλέγουν τον καφέ για τη μισή τους ζωή. Έτσι είναι η ζωή στα βόρεια της Αιθιοπίας. Σιντάμο, Χαράρ, Γιγκαρτσέφε. Η ζωή τους είναι ο καφές. Εδώ βλέπεις γεννήθηκε το μαγικό ετούτο βοτάνι. Σ'ένα μέρος που το λέγανε Κάφα κι έδωσε τ' όνομά του στους μυρωδάτους αυτούς καρπούς που αιώνες αργότερα ταξίδεψαν όλο τον κόσμο.
Πήγε παντού ο καφές. Πρώτα στην αραβική χερσόνησο τον πέρασαν τον καφέ οι Σαρακηνοί από το Τζιμπουτί κι από κει στη Μπραζίλια. Εκεί δοξάστηκε ο ταξιδεμένος θάμνος και λατρεύτηκε σαν μικρός θεός που φέρνει χρήμα κι ευτυχία στους τυχερούς που τον αγγίζουν. Μα αυτό το άγγιγμα του Μίδα αιώνα τον αιώνα, χρόνο με το χρόνο όλο και λιγότεροι το γεύονταν. Όσο πλήθαιναν αυτοί που χαίρονταν τη γεύση του, τόσο λιγόστευαν αυτοί που γεύονταν τον πλούτο του. Στην μακρινή πατρίδα όμως ο χρόνος δεν λέει να αλλάξει κι όλα είναι σα να μένουν ίδια. Άντρες και γυναίκες με τον καφέ δουλεύουν. Και κάνουν παιδιά για να δουλέψουν κι αυτά με τον καφέ. Ο πατέρας θα πάρει ένα ευρώ και κάτι για κάθε κιλό που θα βγάλει το χωράφι. Η μάνα άλλο μισό στις αποθήκες κι αυτό είναι όλο. Αυτή είναι όλη η ζωή για πάνω από δύο εκατομμύρια ψυχές στην Αιθιοπία.
Ο καφές είναι το σημαντικότερο προϊόν της Αιθιοπίας, καλύπτει το 40% των εξαγωγών της και 15 από τα 71 εκατ. του πληθυσμού της ζουν από την καλλιέργειά του. Η Αιθιοπία είναι μία από τις φτωχότερες χώρες της Γης, οι περισσότεροι αγρότες των συνδικάτων αμείβονται με λιγότερα από 80 σεντς για μισό κιλό καφέ!
Τα κορίτσια της Χαράρ δεν πάνε σχολείο. Ούτε και τ' αγόρια. Για κάποιους αυτά τα παιδιά δεν λογαριάζονται σαν άνθρωποι. Είναι το κατακάθι του καφέ. Είναι αυτό που μένει στον πάτο του φλιτζανιού που κρατά ο κύριος Χάουαρντ Σούλτς.
Ο πανέξυπνος κύριος Σουλτς που πριν μερικά χρόνια σκέφτηκε αυτό που δεν σκέφτηκαν αυτοί οι αμόρφωτοι και ξυπόλητοι αφρικανοί. Ο κύριος Σούλτς πήγε και κατοχύρωσε τα πνευματικά δικαιώματα - για λογαριασμό της Starbucks - στην ονομασία του αιθιοπικού καφέ εκτοξεύοντας τα κέρδη του μαγαζιού του στα ύψη.
Οι καλλιεργητές στο Φέρο, στην περιοχή Σιντάμο, παίρνουν 1,65 δολάρια το κιλό για τον καφέ που παράγουν, τον οποίο επεξεργασμένο η Starbucks πουλά έως και 57 δολάρια το κιλό. Βγάζει δηλαδή πάνω από 3.000% για ένα κιλό καφέ, από μια χώρα που χρειάστηκε δύο δεκαετίες πριν διεθνή ανθρωπιστική βοήθεια για να μην λιμοκτονήσει.
Ο Ασενάφι Αργκάβ, σημαντικός παράγων στο εμπόριο καφέ της χώρας του και υπεύθυνος για τις εξαγωγές, με σπουδές οικονομικών, ασχολήθηκε με το συγκεκριμένο ζήτημα της κατοχύρωσης δικαιωμάτων στο σήμα καφέ «Shirkina Sundried Sidamo», που αγοραζόταν αποκλειστικώς από τη «Στάρμπακς». Οταν ανακάλυψε ότι το κάθε πακέτο πουλιόταν στις δυτικές αγορές 13 δολάρια και κάθε φλιτζάνι τού εκλεκτής ποιότητας καφέ τέσσερα δολάρια κι οι συμπατριώτες του στα εργαστήρια διαλογής κι επεξεργασίας έπρεπε να ζήσουν με 50 σεντς την ημέρα, πήρε απόφαση να αγωνιστεί εναντίον της εκμετάλλευσής τους. Η διαμάχη με τη γιγαντιαία πολυεθνική πήρε διαστάσεις σύγκρουσης «Πρώτου» και «Τρίτου Κόσμου. «Τα κέρδη πηγαίνουν σ' εκείνους που κατορθώνουν να κάνουν μία συγκεκριμένη ποικιλία καφέ συνώνυμη μιας μάρκας και να περιβάλλουν αυτή τη μάρκα με διαφημιστική αίγλη», όπως διατυπώνει χαρακτηριστικά ο Γκετασέβ Μενγκίστε -επικεφαλής του αιθιοπικού Γραφείου Προστασίας Πνευματικής Ιδιοκτησίας- κι είχε την ιδέα οι συγκεκριμένες περιοχές παραγωγής εκλεκτής ποιότητας καφέ να μην αποδέχονται πλέον τους εξ αλλοδαπής όρους. Το αφρικανικό όνειρο - τέλος στην «επαιτεία» χαμηλών τιμών, αλλά διαπραγματεύσεις μεταξύ ίσων εταίρων. Να στηριχθεί η ζήτηση και να προστατευτεί η περιοχή παραγωγής με το όνομα της μάρκας.
Βεβαίως, η μάχη του καφέ αφορά «συμβολικώς» και μελλοντικές μάχες για άλλες πρώτες ύλες της Μαύρης Ηπείρου, όπως το κακάο, και η Αιθιοπία αποτελεί σύμβολο για όλο τον «Τρίτο Κόσμο». Καμία άλλη αναπτυσσόμενη χώρα δεν διανοήθηκε μέχρι τώρα να υψώσει ανάστημα απέναντι στις «πλούσιες» χώρες με τα ίδια της τα μέσα.
Ο καλός κύριος Σούλτς έχει έρθει πλέον και στη γειτονιά μας. Είναι στην απέναντι γωνία και διαλαλεί το διαλεχτό του εμπόρευμα. Έχει και τιμοκατάλογο ο κύριος Σουλτς για να μας εξηγήσει πως τα εξωτικά προϊόντα είναι και ξεχωριστά και αξίζει να του δώσουμε κατιτίς παραπάνω. Μόνο που αυτό το παραπάνω ο καλός κύριος Σουλτς το θέλει όλο δικό του και θυμώνει όταν κάποιοι του ζητούν να το μοιραστεί με κάτι αγράμματους αφρικανούς που δεν ξέρουν την "Αμερικανική Υπηρεσία Κατοχύρωσης Πνευματικών Δικαιωμάτων και Σημάτων". Ο κύριος Χάουαρντ Σούλτς φροντίζει για το καλό του μαγαζιού του, κάποιοι λένε πως φροντίζει και για την ασφάλεια του Ισραήλ. Ο ίδιος λέει πως φροντίζει και για το μέλλον των παιδιών της Αιθιοπίας προσφέροντας κάθε χρόνο ένα σημαντικό ποσό σε φιλανθρωπίες και ορφανοτροφεία. Έτσι είναι ο κύριος Σουλτς. Μεγαλόκαρδος. Μα πάνω απ' όλα δίκαιος αφού σέβεται στο ακέραιο και τηρεί κατά γράμμα τους νόμους της αγοράς, αρνούμενος να ανεβάσει έστω και ένα δολάριο την τιμή αγοράς του αιθιοπικού καφέ. Ένα δολάριο που θα ανέβαζε εκατομμύρια ανθρώπους έστω και ένα σκαλοπάτι πάνω από το όριο της οικονομικής εξαθλίωσης και θα τους έδινε μια στοιχειώδη πρόσβαση σε έννοιες όπως εκπαίδευση και περίθαλψη. Όσο για εμάς τους παγκοσμιοποιημένους πελάτες του καλού κυρίου Σουλτς ας απολαύσουμε τα εξωτικά του προϊόντα και μετά ας πάμε στο ταμείο με την ελπίδα πως ίσως ένα σεντ απο τα χρήματα που του δίνουμε να πάει στο θεάρεστο φιλανθρωπικό του έργο στην Αιθιοπία.
Στην υγειά μας και πιάσε και δυό φρεντουτσίνους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου